Officiële naam:
Synoniemen:
Ancistrocerus nigricornis [Soortenregister]
Odynerus nigricornis (Curtis 1826)
zie meer op: www.gbif.org


1. VERSPREIDING
A. nigricornis is een vrij algemene muurwesp [Waarneming.nl] en komt voor door heel Nederland [Waarneming.nl],[Martynova & Fateryga 2015].
2. GEDRAG
2.1. VLIEGTIJD
De soort is actief van maart tot tot eind september [Waarneming.nl].
De vrouwtjes zijn de enige muurwespen die overwinteren en kunnen in maart en half april aangetroffen worden voordat de andere soorten actief zijn [Breugel 2014]. Hierdoor zijn ze makkelijk te identificeren. De mannetjes sterven in de nazomer na paring [Breugel 2014]. De vrouwtjes zijn de vorige zomer bevrucht [Peeters et al. 2004].
Vanaf eind juni vliegt de nieuwe generatie. De soort is bivoltien [Schneider 1991].
2.2. ONTWIKKELING
Ze nestelen in allerlei boorgangen, natuurlijk of kunstmatig. In mijn bijenhotels nestelt ze vooral in boorgangen van ±5 mm wat overeenkomt met de literatuur die vermeld dat de soort een voorkeur heeft voor gangen van 4 – 5 mm [Breugel 2014],[Schneider 1991], hoewel volgens Buderiene et al. geen sprake is van een voorkeur [Budriene et al. 2004], met extremen van 2 tot 10 millimeter [Schneider 1991],[Budriene et al. 2004],[Ivanov & Fateryga 2004].
De vrouwtjes zijn regelmatige gasten op de bijenhotels, zie ook hier.
3. PLANT RELATIES
3.1. HOUTSOORTEN
In de literatuur worden de volgende houtsoorten genoemd als medium waarin de wesp haar nest maakt:
Scrophulariaceae (Helmkruidfamilie) | Buddleja davidii (vlinderstruik) [eigen observatie] |
3.2. VOEDSELPLANTEN
In de literatuur worden de volgende planten soorten en groepen genoemd:
Apiaceae [Dorow 1990] (Schermbloemenfamilie) | – |
Asteraceae (Composietenfamilie) | Solidago (Guldenroede) [Dorow 1990] – Solidago gigantea (Late guldenroede) [eigen waarneming] |
Caprifoliaceae (Kamperfoeliefamilie) | Symphoricarpus [Dorow 1990] |
Grossulariaceae (Ribesfamilie) | Ribes [Dorow 1990] |
Hypericaceae (hertshooifamilie) | Hypericum [Dorow 1990] |
Lamiaceae (Lipbloemenfamilie) | Ballota [Dorow 1990] |
Liliaceae (Leliefamilie) | Allium [Dorow 1990] |
Polemoniaceae (Vlambloemfamilie) | Phlox [Dorow 1990] |
Polygonaceae (Duizendknoopfamilie) | Polygonum [Dorow 1990] |
Resedaceae (Resedafamilie) | Reseda [Dorow 1990] |
Rosaceae (Rosenfamilie) | Rubus [Dorow 1990] |
Salicaceae (Wilgenfamilie) | Salix [Dorow 1990] |
4. PROOI RELATIES
De soort gebruikt Tortricidae (Bladroller) rupsen [Martynova & Fateryga 2015],[Peeters et al. 2004] voor haar broed.
In de literatuur worden de volgende in Nederland [Soortenregister] voorkomende soorten genoemd:
– | – |
Prooisoorten buiten Nederland:
– | – |
5. PARASITAIRE RELATIES
In de literatuur worden de volgende in Nederland [Soortenregister] voorkomende soorten genoemd:
Hymenoptera (Wespen) | Chrysididae (Goudwespen) Chrysis (Tandgoudwespen) – Chrysis ignita [Martynova & Fateryga 2015] – Chrysis schencki [Schneider 1991] Ichnuemonidae (Sluipwespen) Hoplocryptus – Hoplocryptus confector [Schwarz 2007] |
Diptera (Vliegen) | Sarcophagidae (Dambordvliegen) Amobia – Amobia signata [Povolny 1997] |
Parasitaire soorten buiten Nederland:
– | – |
6. HERKENNING
Lengte mannetjes: 7,5 – 10,5 mm
Lengte vrouwtjes: 10 – 13 mm
Genus
Het genus Ancistrocerus is te herkennen aan:
1. Kop: laatste antenne segment mannetje haakvormig omgeslagen [Gereys 2016],[Schmidt-Egger 2004]
2. Borststuk: voorvleugel submarginaalcel 2 niet gesteeld [Gereys 2016],[Schmidt-Egger 2004]
3. Borststuk: tegula gepunt [Gereys 2016],[Schmidt-Egger 2004]
4. Middenpoot: scheen met één doorn [Gereys 2016]
5. Achterlijf: terga 1 en 2 enigszins even breed [Schmidt-Egger 2004]
Tergum 1 breed en kort, lengte duidelijke minder dan twee keer de breedte posterieur. Dorsaal gezien posterieur altijd breder dan 2/3 van de maximale breedte tergum 2 [Gereys 2016].
6. Achterlijf: tergum 1 met dwarslijst [Gereys 2016],[Schmidt-Egger 2004]

1. Poten: geel met zwart [Schmid-Egger 2004]
2. Propodeum: zwart [Schmid-Egger 2004]
3. Sternum 2: rand in zijaanzicht in hoek van 90 graden, daarachter vlak ingedeukt [Schmid-Egger 2004]
4. Tergum 1: in de regel met karakteristieke tekening [Schmid-Egger 2004]
5. Antenne: schacht onderzijde over hele lengte geel [Schmid-Egger 2004]





1. Antenne: met 13 segmenten [Schmid-Egger 2004]
2. Antenne: laatste segment haakvormig omgeslagen [Schmid-Egger 2004]
2. Achterlijf: met 7 segmenten [Schmid-Egger 2004]
KOP
1. Antenne: onderzijde volledig oranjebruin [Schmidt-Egger 2004]
2. Oog: binnenrand geel gevlekt [Schmidt-Egger 2004
BORSTSTUK
1. Scutellum: meestal geel gevlekt [Schmidt-Egger 2004]
ACHTERLIJF
1. Sternum 2: bij basis in profiel afbuigend in rechte hoek, daarvoor recht of licht concaaf [Gereys 2016],[Schmidt-Egger 2004]

2. Tergum 1: gele vlek typisch gevormd [Schmidt-Egger 2004]
Literatuur
Breugel 2014 Breugel, P. van., 2014. Gasten van bijenhotels. – EIS Kenniscentrum Insecten en andere ongewervelden & Naturalis Biodiversity Center, Leiden.Budriene et al. 2004 Budriene, A., Budrys, E. D. U. A. R. D. A. S., & Nevronyte, Z. (2004). Solitary Hymenoptera Aculeata inhabiting trap-nests in Lithuania: nesting cavity choice and niche overlap. Latvijas Entomologs, 41, 19-31.
Dorow 1990 Dorow, W., 1990. 3.7 Hymenoptera: Aculeata (Stechimmen). Schönbuche. Zoologische Unter suchungen, 1992, 127-264.
Gereys 2016 Gereys, B., 2016. Vespidae solitaires de France métropolitaine: Hymenoptera: Eumeninae, Masarinae. Fédération française des sociétés de sciences naturelles.
Ivanov & Fateryga 2004 Ivanov, S.P., & Frateryga, A.V., 2004. Биология гнездования Ancistrocerus nigricornis (Curtis, 1826)(Hymenoptera: Vespidae: Eumeninae) в Крыму. Известия Харьковского энтомологического общества, (11, Вып. 1-2), 154-163.
Martynova & Fateryga 2015 Martynova, K. V., & Fateryga, A. V., 2015. Chrysidid wasps (Hymenoptera, Chrysididae)—Parasites of eumenine wasps (Hymenoptera, Vespidae: Eumeninae) in Crimea. Entomological Review, 95, 472-485.
Peeters et al. 2004 Peeters, T.M.J., C. van Achterberg, W.R.B. Heitmans, W.F. Klein, V. Lefeber, A.J. van Loon, A.A. Mabelis, H. Nieuwen-huijsen, M. Reemer, J. de Rond, J. Smit, H.H.W. Velthuis, 2004. De wespen en mieren van Nederland (Hymenoptera: Aculeata). – Nederlandse Fauna 6. Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis, Leiden, knnv Uitgeverij, Utrecht & European Invertebrate Survey – Nederland, Leiden.
Povolny 1997 Povolny, D., 1997. The flesh-flies of Central Europe (Insecta, Diptera, Sarcophagidae). Spixiana Suppl., 24, 1-260.
Schmid-Egger 2004 Schmid-Egger, C., 2004. Bestimmungsschlüssel für die deutschen Arten der solitären Faltenwespen (Hymenoptera: Eumeninae). S. 54-102. ohne Gesamttitel]. Hamburg: Deutscher Jugendbund für Naturbeobachtung (DJN).
Schneider 1991 Schneider, N., 1991. Contribution à la connaissance des Arthropodes rubicoles du Grand-Duché de Luxembourg. Bull. Soc. Natur. Luxembourg, 92, 85-119.
Schwarz 2007 Schwarz, M., 2007. Revision der westpaläarktischen Arten der Gattung Hoplocryptus Thomson (Hymenoptera, Ichneumonidae). na.
Soortenregister Nederlands Soortenregister
Waarneming.nl Waarneming.nl
Citatie
Krischan, O.R., 2025. Ancistrocerus nigricornis. Kerfdier, www.kerfdier.nl. Geraadpleegd op 20 maart 2025.