laatst bijgewerkt: 18/11/2015

---

Een bijzondere gebeurtenis:
voor het eerst plant het Tijgerblauwtje zich voort in Nederland!
(bron: Vlinderstichting)

In de periode van zaterdag 29 augustus 2015 tot maandag 31 september heeft een Tijgerblauwtje vrouwtje de tuin bezocht, lees ook posts hier en hier. Op dinsdag 1 september is ze eileggend waargenomen en heb ik de eerste 4 eieren gevonden. In deze blog zal ik de ontwikkeling van de eieren, hopelijk tot aan volwassen vlinder volgen.

 

Snelle links naar onderwerpen binnen dit artikel:

• Laatste nieuws
•  
• Tijdslijn
• Ei leg
• 5e instar rups
• Pre-pop
• Pop

 

 

Tijdslijn

Noot: Op de sites www.ukbutterflies.co.uk ¹ en http://www.dispar.org ¹ wordt de ontwikkeling van het Tijgerblauwtje in de UK beschreven wat gezien klimaat indicatief kan zijn voor de ontwikkeling van de vlinder hier in Nederland. De gegeven tijdsindicaties op die site heb ik verwerkt als referentie balk in de tijdslijn hieronder.

De tijdslijn geeft 3 balken weer:

• rood: dag verloop vanaf de eerste waarneming van de vrouwtjes vlinder,  genummerd ①
• grijs: bij de dagnummers overeenkomende datum
• blauw: referentie tijdslijn per ontwikkel stadium zoals genoemd op de ukbutterflies website

31 augustus

Op 31 augustus heeft Frank Oling ter plaatse het vlindertje ei-leggend waargenomen en daar de volgende foto’s van gemaakt.

Lees ook hier.

 

Een eerste zoektocht leverde niet meteen iets op… want waar zoek je immers naar. Even Googlen levert wel een beeld op hoe een eitje er ongeveer uit zou moeten zien, alleen geeft dat niet meteen inzicht in de schaal niet. Gesterkt met de info een tweede check gedaan en die leverde 4 eitjes op.

De eitjes zijn minuscule helder witte schijfjes van ~0,2mm doorsnede en ~0,1mm hoog, en zijn rondom bedekt met puntige uitsteeksels. Nu ik wist waarnaar te zoeken heb ik de plant grondig onderzocht en vond daarbij in totaal 27 eitjes!

Noot: het broedsel beschreven op de ukbutterflies website betrof 26 eitjes.

 

1 september

Op deze dag heb ik vier eitjes gevonden. Lees ook hier.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 september

3 september

 

Geen foto op 4 september

 

5 september

Op deze dag heb ik ‘alle’ eitjes kunnen tellen: in totaal 27 verspreid over de struik. Lees ook hier.

6 september

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Op foto’s 8 en 9 spotte ik bij het verwerken van de foto een rups. Gezien het groeipatroon van de rupsen en de initiele grootte bij uit het ei kruipen is deze rups zeker maximaal een paar dagen oud. Vergeleken met Foto 27 lijken deze rupsen qua grootte op elkaar. Ik denk dat de rups van Foto 27 relatief vers is, 1 a 2 dagen. Op de site www.ukbutterflies.co.uk wordt vermeld dat de ontwikkeling van ei tot rups ongeveer 1 week duurt. Het ei van de rups van Foto 8 en 9 is daarmee gelegd op of voor de eerste waarneming van de vrouwtjes vlinder. Het was de dagen van 28-31 augustus warm, dus dat zou kunnen verklaren waarom de rups zo snel uit het ei heeft kunnen lopen. Het zou kunnen dat de vlinder al eerder dan 29 augustus aanwezig was. Helaas heb ik geen foto waar de rups scherp op staat. Ook heb ik de rups niet meer kunnen vinden.

Lees ook hier.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

7 september

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Geen foto op 8 september

 

9 september

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Geen foto op 10 september

 

11 september

 

De rups in Foto 27 ontdekte ik ook pas bij verwerken foto’s. Gelukkig is de foto wel scherp alleen is de kop niet zichtbaar. Gebaseerd op deze foto denk ik dat de rups in Foto 8 ongeveer even oud is. Ik ontdekte deze rups eerder ontdekte dan die van Foto 8, en obv dit plaatje wist ik waar ik naar op zoek was… deze beestjes zijn heeeel klein : )

 

 

 

 

 

 

 

 

 

12 september

Ik heb de rups van 11 september niet meer kunnen vinden.

 

 

De rups in Foto 31 lijkt mij al wat ouder dan die in Foto 27. Deze heeft een grotere kop, zijn de ‘rimpels’ in het lijf al echt goed zichtbaar inclusief duidelijker spiracula (de zwarte puntjes op de middenlijn zijkant) en lijkt iets hariger. De zwarte punt lijkt in deze foto aan de onderkant los van het lichaam te staan, wat m.i. betekent dat dit poep of mogelijk een oude vervelling is. Op latere foto’s van een andere rups (bijv Foto 34) lijkt het onderdeel van het lichaam.

 

 

13 september

 

 

De rups op in Foto 34 heeft een lengte < 1mm.

 

 

14 september

 

 

 

 

15 september

Begin het vermoeden te krijgen dat het meerendeel van de eitjes verloren zijn. Alle eitjes zijn nu open maar lijken zich niet verder te ontwikkelen, en het lijkt mij dat de rupsjes er niet uit kunnen. Ik kan niet zien of er iets in de eitjes zit. Een voorbeeld is het eitje dat ik volg, o.a. in Foto 39.

 

 

Sommige eitjes komen los van de ondergrond, ik vermoed door alle regen die er de afgelopen dagen is gevallen. Eitjes op Foto 40 is losgekomen van een hogere positie en staat nu op z’n kant.

 

16 september

 

 

 

17 september

 

 

18 september

Vandaag een nieuw rupsje gevonden, de 5e. Lees ook hier.

De vraat is duidelijk te zien op Foto 51.

De 5e rups…

 

19 september

Vandaag zag ik alleen de rups uit Foto 51… althans dat dacht ik in eerste instantie. Het viel me op dat hij er op de preview in de camera anders uitzag dan andere dagen. Slechter eigenlijk, alsof hij getroffen was door schimmel ofzo, of aangevreten. De gedachte kwam ook nog op dat het beestje wellicht ging vervellen. Het mysterie was opgelost na inladen van de foto’s op de computer… het bleek een vervelling te zijn.

Beide rupsen, nummer 4 en 5, zitten niet meer op de bloemen waar ik ze gisteren nog had aangetroffen. Lees ook hier.

 

20 september

Helaas nog niets gevonden…

Geen foto’s tussen 20 september en 4 oktober

 

4 oktober

Vandaag een echte Tijgerblauwtje rups gevonden die ik per ongeluk gevangen bleek te hebben. De vorm en kleur is echt helemaal TIjgerblauwtje. Prachtig! Lees ook hier.

Het is een rups van 8mm lang wat dit een 4e instar maakt. Deze instar zou volgens de tijdslijn (zie eerste paragraaf in deze post) ruim een week geleden moeten zijn bereikt wat betekent dat deze rups achterloopt in ontwikkeling. Volgens de tijdslijn zou de rups nu moeten verpoppen. Deze afwijking komt mijns inziens door het koude weer deze afgelopen weken.

In vergelijking met de ontwikklings tijdslijn van deze soort in Singapore² loopt het helemaal achter, wat direkt af te leiden is aan de weersinvloeden zijn. Ik heb nog geen gegevens kunnen vinden over de temperatuur rijkweidte waarin de Tijgerblauwtje rups kan overleven. Met het aankomende weer worden het dus spannende tijden voor deze rups.

5 oktober

De rups eet fanatiek, aangeboden peultjes gaan er met een dag doorheen.

6 oktober

De rups groeit erg snel en is nu 9 mm lang, dat is een toename van 1mm per dag !

7 oktober

De rups begint nu een beetje spinsels te produceren. Her en der maakt het draadjes. Op deze foto is de druppel spinselvloeistof op zijn achterwerk waar de spinselklieren zitten. De rups is 10 mm lang.

8 oktober

De rups is 11 mm lang.

Geen foto’s 8 oktober

 

9 oktober

De rups lijkt te zijn gestopt met eten en loopt continu rond. Met de waarneming van het spinselen denk ik dat hij binnenkort gaat verpoppen. De lichamslengte is nu 12 mm.

10 oktober

De rups lopt nog steeds rond maar is minder aktief. Zit vaak onder blaadjes en gaat dan na een tijdje weer rondlopen. De lichaamslengte is nu bijna 14 mm.

Geen foto’s 10 oktober

 

11 oktober

Vanochtend trof ik de rups onder een blad aan en een beetje opgezwollen. De pre-pop fase is ingegaan en hij zit vast met een beetje spinsel aan de kunststof ondergrond. Helaas viel bij het fotograferen het doosje om waardoor de pre-pop los kwam. De donkere vlek bij de staart is het spinsel.

Lees ook hier.

12 oktober

Vandaag is rond 15:30 de pre-pop opengebarsten en de pop verschenen. De pop is wittig van kleur en lijkt door omvangstoename uit de huid te scheuren. De pop buigt en rekt af en toe in het proces, dat best snel verloopt. De huid scheurt aan de rugzijde open en stroopt af naar de zijkanten richting de staart waar uiteindelijk het verschrompelde huidpakketje blijft liggen.

Op de onderstaande foto’s is het proces op 2/3 en is de huid nog deels rond de pop zichtbaar aan de achterzijde. Opvallend is dat de pop helemaal niet vast zit maar los op de ondergrond komt te liggen.

Lees ook hier.

13 oktober

De pop is bruin geworden en heeft donkere vlekken gekregen. De details van de initiele fase gisteren zijn grotendeels glad gestreken en alleen nog zichtbaar als lijnen ipv structuren. Op de eerste foto is het huidpakketje nog zichtbaar. Ik ga kijken of ik die kan uitprepareren naar de oorspronkelijke grootte.

14 oktober

De pop lijkt steeds strakker te staan en minder vorm te krijgen.

Geen foto’s 15 oktober

Geen foto’s 16 oktober

17 oktober

Geen foto’s 18 oktober

Geen foto’s 19 oktober

Geen foto’s 20 oktober

21 oktober

22 oktober

23 oktober

24 oktober

Geen foto’s 25 oktober

26 oktober

De pop is aan het veranderen, het wordt donkerder aan de bovenkant, met name tussen borststuk en achterlijf, en lijkt een kring rondom de bovenkant het borststuk te vormen. De pop lijkt enigszins in te deuken. Ook de ogen lijken roder te worden.

27 oktober

De bovenkant van de pop is duidelijk donkerder geworden vanuit achterkant borststuk naar de kop toe. De zijkanten worden ook donkerder en de ogen zijn rood-achtig geworden. De donkere kleur komt op rug lijkt de pop zelf te zijn, terwijl de rode oogkleur van de vlinder in de pop. Met name de zijkant bij de vleugeluitsparing en de onderkant van de pop zijn een beetje transparant waardoor de effecten in de pop duidelijk zichtbaar zijn.

 

28 oktober

De bovenkant is weer zwarter geworden en trekt steeds verder naar de kop. De flanken worden nu ook steeds donkerder van kleur en de vleugel uitsparingen hebben nu een duidelijk donkere rand gekregen. De vleugels ter hoogte van de voorkant van het borststuk beginnen nu ook duidelijk scherp naar buiten te steken en erboven wordt een indeuking steeds nadrukkelijker. De ogen zijn minder rood maar donkerder. De onderkant is nu ook veel donkerder.

29 oktober

De pop is nu helemaal donker op het uiterste stukje van de staart onderzijde na, en de uitstulpingen ter hoogte van de voorkant van het borststuk lijken nog iets puntiger geworden.

30 oktober

De pop is nog donker geworden en begint nu duidelijke deuken, rimpels en randen te vertonen.

• Op de achterpunt van het borststuk zit nu een duidelijke deuk.
• De bovenrand van de vleugel steekt meer uit en de rand linksboven is strakker
• De segmentlijnen op het achterlijf zijn duidelijker gearticuleerd. Het eerste tergiet (bovenkant van segment van het achterlijf) lijkt smaller geworden.

31 oktober

De pop lijkt weer iets lichter te zijn geworden, met name de vlek op de bovenkant van het borststuk. Maar ook de voorkant van de kop, het achterlijf en de onderkant. Dit komt overeen met andere waarnemingen. Nadat de pop eerst zwart is geworden zal hij nu lichter worden en van kleur veranderen.

01 november

De pop is weer wat lichter geworden, met name op de bovenkant van het borststuk. Boven het midden van de vleugel bovenrand zit een vlek die ook witter is geworden. De zijkant van het achterlijf is juist weer iets donkerder geworden. Aan de onderzijde is de pop rond de kop ook lichter geworden.

 

02 november

De pop is op alle kanten weer iets lichter geworden.

03 november

De pop is op alle kanten weer iets lichter geworden. Aan de onderkant is er een deuk ontstaan.

 

04 november

De pop is op alle kanten weer iets lichter geworden. De zijkant heeft kreukels en de vlek op de vleugel wordt groter en lijkt transparant. Ook aan de onderkant lijkt de pop nu transparant. De indeuking aan de onderzijde is groter geworden.

05 november

De pop wordt aan alle kanten transparanter en aan kop en onderzijde ook wat ‘verfrommeld’. De pop ziet er een beetje afgeleefd uit en met name de onderzijde baart me een beetje zorgen…. is dit goed of slecht… kan het op referentie materiaal niet zien. Als de vlinder nog komt zal het niet lang meer duren denk ik.

 

06 november

Transparantie is toegenomen met name aan de zij- en onderkant.

07 november

Niet veel verschil met gisteren.

 

08 november

Pop lijkt niet echt meer te veranderen en ik begin nu het vermoeden te krijgen dat het einde verhaal Tijgerblauwtje is…. Ik blijf het nog volgen maar het geloof dat de vlinder er nog uit gaat komen wordt wel kleiner.

 

18 november

Ik beschouw de pop als overleden, er zijn geen wijzigingen meer opgetreden. Helaas.

R. I. P.

1 september 2015 – 18 november 2015

Tijgerblauwtje

(Lampides Boeticus)

---

Referenties

¹ Ontwikkeling van Tijgerblauwtje in Engeland:
– website UK Butterflies
– website Dispar

² Ontwikkeling Tijgerblauwtje in Singapore, blog van Horace Tan

---

 

---

Literatuur

¹ Nederlands Soortenregister